Hvernig líður þeim í ESB?

Rakst á könnun á viðhorfi til ESB meðal þegna ESB, sem framkvæmd var af TNS og náði til rúmlega 17.000 þátttakenda í 27 aðildarlöndum ESB. Niðurstöðurnar gefa nokkra hugmynd um hversu ánægðir þegnar ESB eru með sambandið. Könnunin var gerð í mars árið 2007 meðan allt lék í lyndi:

75% aðspurðra vildu þjóðaratkvæði um alla nýja samninga sem gefa ESB aukin völd. Í Bretlandi var hlutfallið 83%. 

Þetta er merkilegt þar sem Lissabon sáttmálin var einmitt ekki settur í þjóðaratkvæði nema í örfáum löndum, en var þess í stað samþykktur af þingi hvers lands fyrir sig.

28% telja að ESB ætti að fá meiri áhrif en nú er og fleiri ákvarðanir ætti að taka í Brussel. 23% telja að ESB hafi mátuleg áhrif.  41% telja að ESB hafi of mikil áhrif og ríkin eigi að fá meiri völd yfir eigin málum. Það hlutfall var reyndar 58% í Bretlandi.

Það er greinilegt að almenningur í ESB er ekki á sama máli og Brussel í þessum efnum. Brussel hefur verið að sækja sér meiri áhrif og færa sig inn á stöðugt fleiri svið. Lissabon sáttmálinn er gott dæmi.

49% þegna í löndum sem tekið hafa upp Evru vill fá gamla gjaldmiðilinn sinn aftur en 47% vill halda Evrunni. Meirihluti fyrir Evru áfram er í 6 af 13 evruríkjum.

Þetta kemur mest á óvart. Þegar þessi könnun var gerð í upphafi árs 2007 þegar allt virtist í stakasta lagi. Fróðlegt væri að vita hvort Evran hefur orðið vinsælli síðan þá. 

Í aðildarríkjum sem ekki hafa tekið upp Evru myndu 11 af 14 löndum hafna upptöku Evru í þjóðaratkvæði. Í Bretlandi er andstaðan mest eða 77%. Aðeins Rúmenía, Danmörk og Malta myndu segja Já við Evru.

Hvers vegna er svona lítill áhugi á Evru?

Nánari niðurstöður: http://www.openeurope.org.uk/research/mainfindings.pdf

 

Athugasemdir

[Frosti Sigurjónsson, 5.5.2009 kl. 01:16]

Blessaður Jón,

Ef þér finnst augljóst að ég viti ekkert um Lissabon sáttmálann (sem ég hef reyndar lesið allan) og ennþá minna um ESB (þar sem ég bjó í 7 ár) þá veit ekki hvað skal segja. 

Þig grunar líka mjög rangt um hvað ég vil helst og hvað ég starfa. 

Getur verið að þér sé eitthvað að skjátlast um fleira? 

[Frosti Sigurjónsson, 5.5.2009 kl. 01:36]

Hér er svo enn nýrri úttekt á viðhorfum ESB búa til kreppunar.

http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb_special_en.htm

The euro, a better means of protection than the current national currency?
This question was posed in the eleven countries which have not yet adopted the single urrency. The average in the EU shows 46% negative responses and 36% positive.
In the three countries which have refused to adopt the euro, a very clear majority (from 54% to 61%) respond negatively to the question.

[Frosti Sigurjónsson, 5.5.2009 kl. 01:39]

Jón,

Af hverju er starfið mitt dauðadæmt? Er þetta ekki full mikil bölsýni um eitthvað sem þú veist lítið um.

Það er alls ekki tilgangurinn hjá mér að rangtúlka neitt. Þú mátt gjarnan koma með dæmi um einhverja rangtúlkun og ég skal laga það.

[Simmi (IP-tala skráð) 5.5.2009 kl. 01:47]

Skulum líka halda því til haga hvernig viðhorf til Evru skiptist innan Evrusvæðisins í núverandi ástandi:

There are 17 countries where the share of respondents who thinks that the euro
had a positive role in mitigating the effects of the crisis is bigger than the share of
those with the opposite opinion (SK, FI, BE, SI, IT, EL, NL, LU, CY, MT, AT, HU,
IE, PT, EE, PL, RO)

There are 9 countries where a relative majority thinks that the euro has not
mitigated the effects of the crisis (BG, UK, LV, LT, CZ, DE, SE, DK, FR).

In Spain opinions are perfectly split (41% vs. 41%).

 http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb_special_en.htm

[Ragnar Örn Eiríksson (IP-tala skráð) 5.5.2009 kl. 02:17]

Ísland er svo frábært líka eftir að hafa staðið fyrir utan ESB er það ekki?

Allt er svo fjandi gott hér í hokrinu og krónan er frábær. Vaknaðu og hættu þessu kvabbi um að esb sé djöfullinn ,við búum í helvíti núna í dag!Það hefur allt verið reynt annað en innganga í esb  og hvar erum við stödd??Svona talnaupptalning er hægt að heimfæra á hvað sem er, eru ekki 80% íslendinga á móti stjórnmálamönnum? á þá bara að hætta kjósa?

[Bjarki (IP-tala skráð) 5.5.2009 kl. 08:56]

 Jón Frímann:

"Lisbon sáttmálin er ekki nýr sáttmáli, heldur breyting á eldri sáttmálum ESB. Vegna þess þarf ekki að kjósa um hann í þjóðaratkvæði. Alla nýja sáttmála ESB þarf að kjósa um í þjóðaratkvæði."

Alls ekki. Hvert ríki ræður því hvernig nýjir sáttmálar eru staðfestir. Þegar Stjórnarskrársáttmálinn var lagður fyrir aðildarríkin þá létu 15 ríki það duga að láta þingið staðfesta sáttmálann en 10 héldu/ætluðu að halda þjóðaratkvæðagreiðslu. Frakkar og Hollendingar höfnuðu sáttmálanum í þjóðaratkvæði. Elítan vildi ekki skilja skilaboðin og endurnefndi stjórnarskrána sem Lissabon-sáttmálan. Einu breytingarnar voru þær að Lissabon er ekki nýr sáttmáli heldur breytir hann eldri sáttmálum (og er þar af leiðandi ólæsilegur fyrir almenning) auk þess sem nokkrar orðalagsbreytingar voru gerðar til þess að stuða fólk minna án þess þó að breyta neinu efnislega. Þrátt fyrir að þetta væri ennþá stjórnarskráin ákváðu öll aðildarríkin nema Írland að láta þingstaðfestingu duga (gjarnan rökstutt þannig að sáttmálinn væri of flókinn til að almenningur gæti tekið afstöðu til hans). Írar sögðu nei, það skiptir engu máli, þeir verða látnir kjósa aftur í haust. Evrópusambandið skilur ekki "nei" og fer sínu fram á endanum. Lýðræði er ekki til í þessu bákni.

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 5.5.2009 kl. 12:48]

Frosti fjárhæðin sem ég setti á bloggið mitt átti að vera 1 til 2.5 milljarður en þetta er gróf áætlun sem tekur mið af því hvað það EES samningurinn kostaði. Það þarf að skoða þetta betur.

Ef íslenskir stjórnmálamenn eru sjálfum sér líkir munu þeir með öllum ráðum koma í veg fyrir áhrif þjóðarinnar innan ESB. Sagan er ágætis kennari um þessi efni.

[Haraldur Hansson, 5.5.2009 kl. 13:03]

Bjarki, þar sem þú segir réttilega að Lissabon samningurinn sé ólæsilegur, eins og hann kemur af skepnunni, þá vil ég benda á þessa útgáfu.

Hér er búið að færa breytingarnar inn í grunnsamningana þannig að úr verður samfelldur texti. Breytingar og viðbætur vegna Lissabon eru allar feitletraðar. Og til að gera þessa "Reader-Friendly útgáfu enn betri eru stikkorð á spássíum. Danski Evrópuþingmaðurinn Jens-Peter Bonde ritstýrði verkinu. Frábært framtak.

Nú þarf bara að telja sem flesta ESB sinna inn á að lesa heima svo þeir geti farið að hætta þessari vitleysu og slegið velferðarbrúnna til Brussel útaf borðinu í eitt skipti fyrir öll.

[Axel Þór Kolbeinsson, 5.5.2009 kl. 14:07]

Árið 2008 voru framlög Íslands til EFTA 1.163.000 CHF eða 129.093.000kr miðað við gengið í dag.

Til samanburðar voru heildarviðskipti á milli Kanada og Íslands árið 2007 125.495.000 USD eða 15.686.875.000kr miðað við gengi dagsins.  Fríverslun við Kanada tekur gildi 1. Júlí 2009.

Hægt er að áætla að ávinningur af fríverslun við Kanada geti skilað 1%-3% af veltu í þjóðfélagslegan hagnað sem gerir á bilinu 156.868.750kr til 470.606.250kr

[Sveinbjörn (IP-tala skráð) 5.5.2009 kl. 15:22]

Sæll Jón Frímann

Þú verður að lesa það sem þú linkar á. Þúr virðist ekki gera það. Lissabon sáttmálinn er bara leið til að fara fram hjá gömlu stjórnarskránni. Ég held þó að þú vitir það án þess að viðurkenna. Þú hlýtur að vera greindari en það. Farðu nú að lesa það sem þú setur fram.

Kv.

Sveinbjörn

[Hjörtur J. Guðmundsson, 5.5.2009 kl. 19:45]

Vá, veriði ekki að eyða orðum í Jón Frímann, það er algerlega tilgangslaust. Og þetta er einfaldlega sagt af reynslu. Hann tekur einfaldlega ekki rökum :)

[Hjörtur J. Guðmundsson, 5.5.2009 kl. 19:51]

T.d. er alveg bráðfyndið að sjá Jón segja að Íslendingar séu ekkert að græða á aðildinni að EES sem felur í sér aðgang okkar að innri markaði Evrópusambandsins, nokkuð sem er ævinlega takið það sem ríki sambandsins hagnast hvað mest á af veru sinni innan þess.

Þess má þó geta að ráðamenn Evrópusambandsins (a.m.k. Gunther Verheugen) hafa reyndar viðurkennt að reglugerðafargan sambandsins sé orðið svo gríðarlegt að það geri að engu hagnað ríkja þess af innri markaðinum. Kannski er Jón Frímann að vitna til þess ;)

[Axel Þór Kolbeinsson, 5.5.2009 kl. 22:21]

Það er alveg rétt hjá þér Jón Frímann að stór hluti okkar viðskipta á sér stað við Evrópu (66% nánar til tekið við EES-svæðið í heild).  Ég vildi bara benda þér á það að við erum að fá mikið út úr EFTA aðildinni ólíkt því sem þú varst að halda fram, og nægði mér að benda á land sem við eigum lítil viðskipti við til þess.

EFTA hefur í dag staðfesta fríverslunarsamninga við 21 ríki, og hefur aðgang að EES sem samanstendur af þrjátíu ríkjum og svo Sviss.  Búið er að semja við sjö ríki þar að auki en samningarnir hafa ekki verið staðfestir í öllum þjóðum.  EFTA er í fríverslunarviðræðum við þrjú ríki í dag, og er í frumviðræðum eða hefur samstarfssamninga við 10 í viðbót.

Við erum s.s. að fá mjög mikið fyrir aðild okkar að EFTA.

Heimskort EFTA

[Axel Þór Kolbeinsson, 5.5.2009 kl. 23:44]

ESB fellir ekki niður tolla nema innan sinna aðildarlanda Jón Frímann, og þessi síða sem þú vísar í snýr að tvíhliða viðskiptasamningum, ekki fríverslun.

ESB hefur hinsvegar, eins og þú veist sameiginlega tollastefnu, og hluti hennar eru verndartollar rétt eins og önnur tollasvæði.  T.d. leggur ESB verndartolla á iðnaðarvörur frá Kína til þess að vernda innlenda framleiðslu.

Annars ætlaði ég mér ekki að gera neitt annað en að benda þér á að

 Íslendingar eru í dag að borga bæði í EES samninginn og EFTA samninginn. Við fáum afskaplega lítið í staðinn fyrir þann pening

stæðist ekki.

Góða nótt kútur.

[Marteinn Unnar Heiðarsson, 6.5.2009 kl. 07:15]

Í kjölfar efnahagshruns. Íslensku kosningarnar: Snúast ekki um hægri og vinstri

Hann er alveg ótrúlegur fréttaflutningurinn af kosningunum á íslandi þann 25. apríl. Í tilraun til að vekja áhuga lesenda á eyju sem fáir þekkja fjalla dagblöðin um að vinstrið sé að ýta hægrinu úr sætum sínum. Vafalaust mun þessi pólitíska sveifla halda áfram í mörg ár um víða veröld. En fyrir íslenska kjósendur voru voru álitaefnin jarðbundnari. Ábyrgðarlaus einkavæðing banka í nýfrjálshyggjustíl er aðal vandamálið, en viðbrögðin við því flokkast ekki beinlínis til hægri eða vinstri viðfangsefna. Spurningin er hvort að kjósendur séu orðnir svo örvæntingarfullir í kjölfar þess að krimmar eyðilögðu fjármálakerfið að þeir munu sækjast eftir stöðugri gjaldmiðli (evru) með því að sameinast evrópu með þeim skilmálum að glata stjórn yfir fiskveiðum Íslands í norður Atlantshafi og leggi fáheyrðar skuldabirðar á axlir skattgreiðenda -- til að bæta breskum, hollenskum og öðrum evrópskum innistæðueigendum og bröskurum tap þeirra?

Evrópu dytti aldrei í hug að gera slíkar kröfur á Bandaríkin vegna hinna afleitu húsnæðisskuldabréfavöndla sem þeir keyptu af þeim, eða fyrir töpin sem urðu vegna gjaldþrots Lehman Brothers bankans. En Ísland er lítið land og e.t.v auðveldara viðureignar. Fyrir marga kjósendur er hugmyndin um að ganga í evrópusambandið freistandi fantasía - að taka upp evru til að leysa fjárhagsleg vandræði Íslands. Valkosturinn er einfaldlega að breyta tortímandi regluverki bankakerfisins og snúa við gjafakerfi fyrri tíðar til pólitískt tendra innherja. Sigurvegari kosninganna, Samfylkingin vill ganga í Evrópu, Vinstri grænir og fyrrum ríkjandi Sjálfstæðisflokkur vilja það ekki, miðjusækinn og dreifbýlissinnaður framskóknarflokkur (næst stærstur til margra áratuga) er hægfara í málinu en tilbúinn til viðræðna á forsendum hagfelldum íslandi.

Allir eru á móti innherjalénsveldinu sem hlóð niður skuldunum. Þessvegna tapaði helsti stuðningsaðili þeirra, Sjálfstæðisflokkurinn, þriðjungi fylgisins, (niður í aðeins 20% frá hefðbundnum 33-35%) sem er lægsta prósenta atkvæða og þingsæta í 80 ára sögu flokksins sem var stofnaður 1930. Dagar sjálftökustjórnmála eru liðnir og litlu meiri er samúð með erlendum lánadrottnum og sparifjáreigendum sem gerðu hana mögulega. En kjósendur eru uggandi ganvart þeirri afstöðu sem England og önnur evrópuríki hafa tekið gegn Íslandi og tilfæringum með Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Fyrrverandi forsætisráðherra sjálfstæðismanna (og síðar seðlabankastjóri) Davíð Oddson er grjótharður á því að íslenska ríkisstjórnin og þjóðin eigi ekki að taka ábyrgð á þessum slæmu skuldum og deilir þar með sjónarmiðum sem margir íslendingar hafa að mínu mati: Þessir glæponar sviku landið. Mýtan um ,,frjálst" framtak án regluverks er hrunin og einkavæðingin lítur út eins og sjálftökustjórnmál undir rós.

Nýlega sneri ég heim eftir viku heimsókn til Íslands - viku þar sem ég hitti stjórnmálamenn, fyrrum forsætisráðherra, yfirmenn fjármálastofnana, háskólaprófessora og stúdenta, kvikmyndagerðarmenn, sjónvarpsþuli, og ,,algerlega venjulegt fólk". Hugtökin ,,vinstri" og ,,hægri" dúkkuðu aldrei upp í samræðum við þetta fólk. Í brennidepli var hin lánadrottna-væna aðferð Íslands að verðtryggja húsnæðislán og aðrar skuldir - 17% verðbólgupremía fyrir lánadrottna byggð á vísitölu neysluverðs (í raun er skiptagengi krónunnar innflutt eins og flestar neysluvörur), til viðbótar 6% vöxtum húsnæðislána, sem hefur leitt til þess að nokkrir íslendingar sögðu mér að þeir höfðu glatað húsnæði sínu til bankanna. Enginn getur borgað 23% vexti á húsnæðislán sín til lengdar á meðan húsnæðisverð hrynur með efnahag landisns. Flestar fjölskyldur greiða nú með því að ganga á sparnað og reyna að bera skuldir sem eru í raun óborganlegar.

Þetta skýrir löngun þjóðarinnar í stöðugan gjaldmiðil, við það hyrfi klafi vaxtaviðbótarinnar. (verðtryggingar) Upphaflega voru bæði laun og skuldir verðtryggðar á Braselíska vísu. En dag einn var verðtrygging launa felld niður en verðtryggingu fjármálagerninga viðhaldið með hundalógík um að um "samningsbunda" endurgreiðslu verðmæta, samningar um laun ættu sér hinsvegar veikari lagastoð. Með öðrum orðum, stór fiskur borðar lítinn fisk. Engin stétt lánadrottna, hversu gráðug eða frökk, hefur nokkurntímann náð í gegn öðru eins og þessum lögum. En þetta létu íslendingar yfir sig ganga - þrátt fyrir að í landinu sé mikið um húseignir-á-lánum. Að taka upp evruna er almennt talið vera auðveldara en að breyta þessum lögum og losna við vaxta-álagið sem er einstakt fyrir ísland í víðri veröld. Mér þykir þetta lagatregðumál ótrúlegt, en það virðist vera vitnisburður um tiltrú Íslendinga á lög - hversu geggjuð sem þau kunna að vera.

Hrun gjaldmiðilsins varð vegna gjaldþrots og þjóðnýtingar þriggja aðal-banka Íslands. (Glitnir, Kaupþing og Landsbanki) sem tóku þátt í bylgju hrokafullrar vanhæfni og hreinna svika eftir að þeir voru einkavæddir í röð klíkusamninga árin 2002-03. Þessir bankar fóru á hausinn með nærri $100 milljarða í skuldir, en enginn veit nákvæmlega hversu mikið eða hver er hinu megin við borðið Í ýmsum samningum sem voru hluti af taflinu. Sérstakur saksóknari hefur verið skipaður til að grafast fyrir um hlutina, sem enn eru ógagnsæir.

Í raun er Ísland um margt líkt ríkjum fyrrum-sovétríkjanna. En í stað þess að koma úr kommúnistaflokknum eða rauðliðaæskunni eða öðrum minnisvörðum um Stalínískt skrifræði koma EINKAVINIR íslands úr röðum stór-landeigenda og áhrifamiklum fjölskyldum á sviði stjórnmála sem hafa ríkt yfir þjóðinni um aldir. Löngu fyrir þann tíma sem landið fékk sjálfstæði frá Danmörku árið 1944 með hjálp bandamanna þegar Danmörk var hertekin af nasistum.

Einkavæðing íslensku fiskimiðanna.

Þegar þýskir kafbátar hurfu af Norður Atlantshafi eftir stríðið kepptu Breskir togarar við íslenska fiskibáta um þorsk og aðrar fisktegundir. Eftir nokkur átök sem stóðu fram yfir 1970 tók Ísland forystu í að stofna 200 mílna fiskveiðilögsögu, að miklu leyti með stuðningi Bandaríkjanna sem íslendingar endurguldu greiðann pólitískt allar götur síðan.

Lög um sjávarútveg snúast um hver hafi yfirráð yfir náttúruauðlindum sjávar. Til að viðhalda fiskistofnum (að minnsta kosti í orði kveðnu) hefur ísland gefið út veiðileyfi fyrir ákveðna hluta þess sem árlega er leyft að veiða. Það magn er ákveðið árlega og byggt á mati á fiskistofnum. Í stað þess að fara klassíska efnahagslega leið og bjóða leyfin upp árlega til að fá sanngjarnan arð af auðlindinni hefur ríkið útdeilt leyfunum líkt og gert er með taxaleyfi í New York. Útlutað einu sinni og urðu þá varanleg, og hafa að sjálfsögðu hækkað í verði með tímanum. Hinir upphaflegu handhafar - pólítískir vildarvinir fyrir öld síðan - hafa arfleitt afkomendur sína að þeim, sem leigja þau út til hinna raunverulega sjómanna, eða einfaldlega haldið þeim áfram í fjölskyldunni. Ríkissjóður Íslands fær engin hlunnindi af nýtingu sjávar. Leyfin hafa einfaldlega orðið leigu-sugu gjald, greiðsla til fyrrum innherja og afkomenda þeirra.

Á uppboðsmarkaði mundu mögulegir leigutakar reikna út markaðsvirði þeirrar auðlindar sem þeir hyggjast nýta, reikna út kostnað við nýtinguna og mögulegan ágóða og bjóða í samræmi við það. Lagalega tilheyrir hafið íslensku þjóðinni, og ríkið fengi ágóðann. En í dag fá erfingjarnir eða aðrir sem hafa náð sér í kvótaleyfi frá upphaflegu innherjunum frá 1980, þessa peninga. Það er því ekki skrýtið að margir íslendingar séu svo fullir viðbjóði yfir einkavæðingu fiskimiðanna að þeim er alveg sama þó að Ísland glati fiskveiðiréttindum sínum. Eftir allt, í núverandi kerfi yrðu tapararnir eigendur þessara gerviveiðileyfa, en ekki íslenska þjóðin.

En þetta viðhorf blindar fólk gagnvart mjög ákjósanlegum valkosti - kosti sem ætti að höfða til tveggja hefðbundu miðjuflokka á grundvelli sjónarmiða um frjálsan markað, en einnig til ,,vinstri" af því að það er svo efnahagslega sanngjarnt: Að bjóða upp fiskikvótann árlega þannig að arðurinn renni til íslensku þjóðarinnar og verði hluti af tekjum ríkissjóðs, eins og ætti að vera með náttúruauðlindir, rétt eins og landið sem slíkt. Það er ekki nauðsynlegt að sameinast Evrópu, afhenda innherjum hennar fiskveiðiréttinn og bankamönnum hennar réttinn til að framleiða kredit (sem ætti að líta á sem almannaþjónustu) til að ná efnahagslegri heilsu.

Icesave slagurinn við Breta.
Hinn slagurinn við Breta varðar IceSave útibú Landsbankans, sem borguðu nægilega háa vexti til að sannfæra ríkisstjórn verkamannaflokksins um að beina því til sveitarstjórna að sýna "samfélagslega ábyrgð" með því að leggja sparnað inn á þá reikninga sem báru hæstu vextina. Rétt eins og að hátt vaxtaálag sé ekki endurgjald fyrir áhættu. Af því að IceSave var rekið sem útibú frá Íslandi öxluðu bretar hvorki reglu- né eftirlitshlutverk fyrir sitt leyti. Mér finnst þetta dæmigert breskt efnahagslegt vanhæfi, en það er háttur vanhæfra ríkisstjórna að kenna öðrum um allt sem miður fer. Þannig að þeir bættu innistæðueigendum að fullu og heimta að íslenska ríkisstjórnin skattleggi sína eigin þjóð, eins og innistæðurnar hefðu verið lán til hins opinbera!

Bretar frystu reikninga allra íslenskra banka til að þrýsta á málið, þar með talið Kaupþings á eynni Mön. Þetta hindraði þá í að flytja fjármuni út úr landinu og keyrði höfuðstöðvarnar heima á Íslandi í þrot. Einu lögin til að grípa til við þessar gripdeildir voru and-hryðjuverka neyðarlög, upphaflega sett til höfuðs Írskum og Araba grúbbum. Bretland stimplaði ísland sem hryðjuverkaríki, og beitti á meðan fjármálalegu ofbeldi sjálft. Að sjálfsögðu fannst íslendingum það órökrétt að bretar krefðust þess að þrátt fyrir háu vextina skyldu innistæðueigendur ekki tapa neinum fjármunum - sem er gagnstætt gríðarlegu tapi sem þeir urðu fyrir á mörkuðum í Bandaríkjunum og víðar erlendis. (að ekki sé nú minnst á Northern Rock og aðra ábyrgðarlausa lánveitendur innanlands). En með suma íslendinga þenkjandi á þeim nótum að banka skuldir eru ,,okkar" skuldir, því ekki að gera eins miklar kröfur og mögulegt er, þrátt fyrir að tvöfaldur standard væri augljóslega í gangi. (Ímyndið ykkur hver viðbrögðin yrðu ef, segjum, Þýskaland mundi saka Bandaríkin um að vera hryðjuverkaríki til þess að komast yfir bandarískar eignir til að bæta fyrir töp sem bankar í Dusseldorf og Saxony urðu fyrir vegna bandarískra undirmálslána)

Margir bandarískir blaðamenn léku með og kölluðu Ísland "Víkinga" og þeir kusu ,,Víking finance" fremur en "oligarchy" sem er pólitískt viðkvæmara orðalag. En það er heimskulegt að gefa í skyn ruddalegt Norrænt Villta Vestur. Ísland hefur engan her, og NATO stöðin fyrrverandi er núna Reykvíski alþjóðaflugvöllurinn. Hin harðduglega og ná-tengda íslenska þjóð er eins borgaraleg og hægt er að hugsa sér, með hæsta hlutfall séreignarhúsnæðis í heimi, vel menntuð og með dæmigert norrænt félagslegt velferðarkerfi og sameiginleg gildi. Þetta er skandinavískt jafnaðarríki, en á minni skala. Og kannski er það hluti af vandamálinu. Margir íslendingar eru svo borgaralegir að þeir trúa því að það sé heiður í því að endurgreiða fjárhættuspil vondra banka, rétt eins og um væri að ræða persónulegar skuldir meðal nágranna. En hinir stóru bankar voru ekki eins og flestir nágrannar, og tóku þátt í djúpstæðu fjármálasvindli. Í því voru vitorðsmenn þeir útlendingar sem nú krefjast þess að fá bætur fyrir.

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn kemur inn í myndina en heldur sig til hlés í bili.

Vanalega hagar AGS sér eins og innheimtufulltrúi fyrir alþjóðlega lánadrottna, en í tilviki Íslands virðist sendinefndin ekki hafa það notarlegt í því hlutverki. Enga fjármuni er enn búið að draga gegnum $10 milljarða lánalínu sem nýlega var samið um frá sjóðnum. Ég varð hrifinn að fjármálaráðuneytið ætlaði ekki að nota fjármuni frá AGS til þess að greiða útlendingum. Fjármálaráðherra, Steingrímur Sigfússon er formaður Græna flokksins og er tortrygginn gagnvart því hversu mikið slíkar lántökur - eða að ganga í EU - bæta málin með því að ríkið taki lán til að ná fram jafnvægi í stöðu þar sem ekkert jafnvægi er að finna.

Þetta skilur eftir spurninguna um krónu gagnvart evru. Svo lengi sem lánadrottna-hollum 17% gengisvísitöluvöxtum er bætt ofan á húsnæðislán er skiljanlegt að íslenskir húsnæðiseigendur vilji sjá verðstöðugleika. En það er ekki víst að evran skaffi hann. Hún mundi aðeins valda þvingunum, minnka hagkerfið til að minnka innflutning. Leiðin til að endurlífga krónuna er að stækka hagkerfið, og það þýðir að losna við verðtryggingu, ókeypis hádegisverð sem engin önnur þjóð á jörðinni hefur afhent fjármálageiranum.

Mýtan um að ESB muni berjast gegn spillingu og stuðla að efnahagslegri heilsu.

Fólk er mjög ringlað í því hvað það þýðir að ,,sameinast Evrópu" í raun og veru. Fyrir mið- og austur evrópuríki sem voru áður hluti sovétríkjanna, lá fegurðin í augum þess sem horfði. Þau kusu að sameinast ESB upp úr 1990 því að þau héldu að ESB mundi taka þau undir sinn verndarvæng og hjálpa þeim að koma á fót nútíma vestrænum iðnaðarkapítalisma með batnandi lífsgæðum. Þess í stað leit ESB forustan einfaldlega á þessi hagkerfi sem markaði fyrir sinn eigin landbúnaðar- og iðnaðarútflutning og sem strórgróðabrall fyrir banka sína með því að ganga til sýndarsamstarfs við Sovét-style sjálftökustjórnmálamenn sem dómíneruðu þessi hagkerfi. ESB leit undan þegar það sá glæpona taka yfir og studdi þá í raun svo lengi sem þeir seldu Evrópumönnum mjög svipað og þegar innbrotsþjófur selur verðinum, einkavæddu samneysluna í klíkuskap, seldu fasteignir og birgðir til evrópskra fjárfesta, og tóku lán í erlendum gjaldmiðlum til að kynda heimsins mestu (og óstöðugustu) fasteignabólu. Hrunið í kjölfar þessa falska upphafs er að rífa evruna í sundur.

Tilfelli Lettlands og Eystrasaltsríkjanna er lýsandi. Rétt eins og Ísland voru þeir hlaðnir skuldum langt umfram getu þeirra til að endurgreiða - húsnæðislán skráð í erlendum gjaldmiðlum voru allsráðandi, þannig að þeir geta ekki notfært sér þá ágætu aðferð að láta verðbólgu og tímann éta niður skuldirnar. Það stoðar ekki heldur fyrir ríkisstjórnina að taka lán frá IMF og ESB til að borga út ónýtar skuldir einkageirans sem innifelur að kreista fé út úr landsmönnum með enn hærri sköttum á vinnu, og þar með verðleggja hana (og þar með innlendan iðnað) út af heimsmarkaði. Í þessari stöðu er hagkerfið ófært að þéna nægilega til að greiða fyrir nauðsynlegan innflutning og greiða skuldirnar sem er búið að drekkja því í.

Þetta er vandamál sem Ísland verður að forðast. Því miður hefur meðferð ESB á fyrrum-Sovét ríkjum sýnt fram á hversu grimmilega það getur staðið vörð um þrönga þjóðarhagsmuni og virkað sem rándýr í leiðinni. Joaqim Almunia úr framkvæmdastjórn ESB gerði forsætisráðherra Lettlands þetta ljóst í bréfi þann 26.jan 2009 þar sem hann útlistaði með hvaða skilmálum Evrópa mundi splæsa á erlenda banka sem starfa í Lettlandi - á kostnað Lettlands sjálfs. Hann tók skýrt fram að Lettland mætti EKKI nota ESB lán til að þróa sitt eigið hagkerfi eða til að lækka háa skatta sem hindra að störf skapast, nei einungis til að borga skuldir lánadrottna í vestri. (aðallega Skandinavíska banka) og til að kaupa innflutning frá þeim.

Quote

Veitta aðstoð skal nota til að forða fjármálakreppu, sem útheimtir að endurreisa traust í bankakerfinu [nú algerlega í eigu erlendra aðila] og til að byggja upp gjaldeyrisvarasjóði Lettneska seðlabankans. ... Ekki er ætlast til að fjárhagsaðstoðin sé notuð til að úr verði ný lán til fyrirtækja og heimila. .. það er mikilvægt að vekja ekki illa grundaðar væntingar meðal almennings og jafnframt að andæfa misskilningi sem kann að rísa í þessa veru. Það veldur áhyggjum að við höfum orðið vitni að því nýlega í opinberum umræðum innan Lettlands að kallað er eftir því að hluti aðstoðarinnar verði notaður inter alia til að styðja útflutningsgreinar og til að örva efnahagskerfið með aukinni eyðslu. Það er mikilvægt að andæfa þessum ranghugmyndum á virkan hátt.

Þetta setur Lettland í stöðu þjóðar sem hefur verið sigruð í stríði og þarf að greiða stríðsskaðabætur. Óeirðir brutust út, og mótmælendur tóku yfir fjármálaráðuneytið. Þetta var atburðarás sem hefur nú verið endurtekin í Ungverjalandi, Úkraínu og öðrum löndum nýverið. Minnir á "AGS óeirðirnar" í latnesku ameríku á sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar. Sem vekur ekki mikla von um að innganga í ESB muni, sem slík, leysa svipuð efnahagsleg hreinsunarverkefni fyrir Ísland. Í stað þess að hjálpa fyrrum-Sovét ríkjunum að þróa sjálfbær hagkerfi leit vestrið á þau sem efnahagslegar ostrur til að brjóta upp, skuldvæða þau til að taka út úr þeim arð í formi vaxta og gróða af fjármálagerningum, og skilja loks við þau sem brotnar skeljar. Eftir að sjálftökustjórnmálamenn, erlendir bankar og fjárfestar hafa fjarlægt fé sitt út úr hagkerfinu verður Lettneska latóinu leyft að falla. Erlendir kaupahéðnar geta þá komið inn og keypt innlendar eignir fyrir slikk, aftur.

Þetta hljómar ótrúlega svipað og það sem Ísland er að ganga í gegnum. Hættan er að það gefist upp fyrir evrópskum hagsmunum sem sækjast eftir rétti til fiskveiða, ná einokunarstöðu á bankamarkaði og lána ríkinu til að splæsa út evrópska fjárfesta sem hafa gamblað og tapað í nú-óstarfhæfum íslenskum bönkum. Maður vonar að Grænir og Framsókn muni endurskoða mögulega skilmála fyrir aðild að ESB og upptöku evru, en skipti ekki út innlendum sjálftökustjórnámálamönnum fyrir erlenda efnahagslega yfirsetumenn bara vegna þess að þeir eru evrópskir. Það mundu bara vera skipti á einum hópi vel-tengdra innherja fyrir annan, aðallega mundi það þjóna hagsmunum breta.

Að kalla kosningarnar á laugardaginn ,,sigur fyrir vinstrið" með snúningi til ESB er því veruleikafölsun. Ef slegið er hefðbundinni vinstri/hægri mælistiku á úrslitin virðist fylgi við ESB vera til hægri í því að hygla hagsmunum fjármálamanna (efnahagslegt harðræði sem setur hagsmuni skuldara neðar en lánadrottna, og skuldahjöðnun til að rústa eyðslu í velferðarkeri) Jafnaðarmannaflokkar (Social Democrats) víða um heim hafa verið hugmyndafræðilega ýktastir einkavæðingarsinna. frá Tony Blair's New Labor í bretlandi til Roger Douglas Nýja sjálandi til Ástralska verkamannaflokksins.

Íslenskir jafnaðarmenn hóta hraðferð inn í Evrópu og að stilla málinu upp í allt eða ekkert kosningar - um það hvort ganga skuli inn á þeim skilyrðum sem flokkurinn semur um, án þess að blanda borgurunum inn í ferlið. Forsætisráðherra Jóhanna Sigurðardóttir vonast til að hefja aðildarviðræður innan tveggja mánaða og að hafa kosningar um inngöngu í lok næsta árs. Hvað varðar þingbundið lýðræðisfyrirkomulag er þetta plan svipað og þegar leiðtogar Sjálfstæðisflokks og Framsóknar samþykktu að ganga í bandalag hinna viljugu í Írak, og hunsuðu eðlilega málsframvindu með því að sniðganga alþingi.

Á meðan er hætta á að ESB og evran liðist í sundur vegna verðhruns fyrrum-Sovét hagkerfanna,  harðræði án þess að hafa þróað innviði þeirra utan fasteignamarkaðar. Samt finn ég lítinn skilning á því hvernig evran og hið útþanda ESB er að gliðna vegna óstöðugleika fyrrum-Sovét hagkerfanna sem hafa engar ásættanlegar leiðir til að fjármagna kerfislægan viðskiptahalla, núna þegar fasteignabólan er sprungin og ekki er lengur lánað í erlendum gjaldmiðlum til fasteignakaupa í þessum ólánsömu ríkjum. Stjórnun peningamála í Evrópu lítur út fyrir að vera næstum jafn ábyrgðarlaus og Íslands.

Mislukkaður verndarvængur ESB gagnvart eystrasalts- og mið evrópu ríkjunum gefur til kynna að Íslandi væri hollast að snúa sér að því að leysa sín eigin vandamál sjálft, og keyrði sína þjóðhagslegu hagsmuni áfram á meðan það hreinsar upp eftir stórslysalega ný-frjálshyggjutilraun sína. Raunverulegar markaðs umbætur mundu skipta út minnisvarða höfðingjaveldisins þar sem kvóti yrði á uppboðsmarkaði og rentan sem skatta grunnur og endurreisa skynsamlegt almennt bankakerfi. Þegar upp er staðið er efnahagslegt sjálfstæði Íslands að veði.

[Axel Þór Kolbeinsson, 6.5.2009 kl. 08:14]

Það er rétt Jón Frímann.  Aðild að EFTA og EES er ekki ókeypis, rétt eins og aðild að öðrum fjölþjóðlegum stofnunum eins og t.d. ESB.  Ég var bara að benda þér á að við fáum mikið fyrir aðild okkar að EFTA.

[Alexander (IP-tala skráð) 6.5.2009 kl. 18:31]

Ragnar Örn, þú segir "Vaknaðu og hættu þessu kvabbi um að esb sé djöfullinn ,við búum í helvíti núna í dag!Það hefur allt verið reynt annað en innganga í esb  og hvar erum við stödd??" Eins og við höfum það nú gott, engin hungursneið, nóg af hreinu vatni og hreinu lofti. Ef við búum í helvíti, hvar bjuggu öll þessi 20.000 börn sem dóu úr hungri og volæði núna síðustu 24 tímana? Við höfum það frábært, þú þarft bara að átta þig á því.  "Það hefur allt verið reynt annað en innganga í esb" Þegar eitthver segir að eitthvað sé eina leiðin, þá getur maður ekki annað en (allavega) brosað. Hvílík einfeldni.

Problem- Reaction-Solution.