Viðtalið við Lárus Blöndal

Fréttablaðið birti þann 5. febrúar viðtal við Lárus Blöndal undir fyrirsögninni “Dómsmál margfalt áhættusamara”. Margt er undarlegt í þessu viðtali en það hefst þannig:

 

Stjórnvöld í Bretlandi og Hollandi kunna að fá bakþanka vegna þeirra vaxtakjara sem þau hafa boðið Íslendingum í Icesave-deilunni.  Lárus Blöndal hæstaréttarlögmaður og fulltrúi stjórnarandstöðunnar í samninganefnd Íslands um Icesave, segir það umfram hans væntingar að náðst hafi saman um þau vaxtakjör sem Íslendingum bjóðast í samningnum.

Lárus áréttar að íslenska samninganefndin líti þannig á að Bretar og Hollendingar taki þátt í fjármagnskostnaði með Íslendingum. Þeir kynni málið hins vegar þannig heima fyrir að þeir séu að fá endurgreitt lán.

 

„Undir þeim formerkjum  lítur mjög  sérkennilega  út  að þeir skuli samþykkja að fá endurgreitt lán með 2,64 prósenta vöxtum meðan lán sem Írum bjóðast eru með 5,8 prósenta vöxtum. Þetta getur augljóslega valdið vandræðum og Lee Buchheit  [formaður samninganefndar Íslands] hefur haft af því áhyggjur hvernig þetta muni þróast þegar fleiri lönd þurfa fjárhagslega fyrirgreiðslu,“

 

Það er afar sérstakt að Lárus skuli minnast á þá vexti sem Írum bjóðast á láni frá Bretum og Evrópusambandinu. Kjörin á þeim “björgunarpakka” hafa einmitt verið harðlega gagnrýnd. Raunverulegur fjármögnunarkostnaður er líklega undir 3% en samt eru Írar látnir borga 5,8% í einhverju allt öðru skyni en að bjarga þeim úr vanda.

 

Ólíkt Icesave þá er ljóst að ef Írar taka lán á þeim kjörum, þá er engin vafi á að þeir skuldi andvirðið. Í Icesave málinu er hins vegar deilt um hvort okkur beri yfir höfuð að ábyrgjast skuld einkabankans. Flestir telja meiri líkur en minni á því að við myndum vinna slíkt mál. Í raun er undarlegt að við skulum fallast á að greiða nokkra vexti þegar skylda okkar er ósönnuð.

 

Fljótt, fljótt skrifum uppá - áður en þeir sjá að sér

Lárusi og Bucheit tókst að semja um verulega lækkun vaxta og voru aðalrök þeirra að deila mætti um hvort krafan væri lögleg. Ef nokkra vexti ætti að greiða ættu þeir í mesta lagi að endurspegla útlagðan fjármagnskostnað viðsemjenda, ekkert umfram það. Viðsemjendur féllust á þessi góðu rök. En í viðtalinu við Fréttablaðið viðrar Lárus áhyggjur af því að Bretar og Hollendingar kunni nú að sjá eftir því.

 

“Lárus og telur, að eftir því sem vikurnar líði aukist hættan á að Bretum og Hollendingum detti í hug að betra sé að komast út úr málinu frekar en að búa til fordæmi sem aðrar þjóðir gætu vísað í.”

 

Ætli Bretar og Hollendingar hefðu gert slíkan samning ef þeir teldu hann ekki ásættanlegan? Væru þeir ekki nú þegar búnir að koma sér út úr samningnum ef þeir vildu?

 

Þetta með fordæmisgildi samningsvaxta v. Icesave kröfu, sem ekki hefur verið sýnt fram á að sé lögvarin, hlýtur að teljast frekar langsótt. Evrópusambandið ákveður vexti í “björgunaraðgerðum” á pólitískum grundvelli þar sem allt önnur sjónarmið ráða ferð og Icesave skiptir þar engu máli.

 

Annar snúningur ekki í boði?

Lárus er svartsýnn á að hægt sé að ná betri samningi.

 

„Það kæmi mér mjög á óvart ef Bretar og Hollendingar væru tilbúnir til að setjast niður aftur,“

 

Það er eflaust rétt hjá Lárusi að samninganefndirnar hafa lokið sínu starfi og hafa því ekkert fleira um að ræða að óbreyttu. Það þýðir hins vegar ekki að þjóðin getir ekki sett skilyrði fyrir sínu samþykki.

Lárus telur að ef Alþingi samþykki ekki samninginn muni viðsemjendur fara dómstólaleiðina. Það getur reyndar vel verið, enda standa þeir þá ekki frammi fyrir öðrum valkosti. Lárus gleymir alveg þeim möguleika að bjóða viðsemjendum okkar upp á einhvern valkost við dómstólaleiðina.

 

Það sem vantar: Valkostur fyrir Breta og Hollendinga

Samninganefndin gerði sitt besta en niðurstaðan er samt óásættanleg fyrir Íslendinga. Líklega átti samninganefnd viðsemjenda erfitt með að hemja sig í kröfunum, en það þýðir samt ekki að yfirvöld í Bretlandi og Hollandi vilji halda niðurstöðu nefndarinnar til streitu. Samninganefnd er eitt og yfirvöld annað.

 

Það er óhjákvæmilegt að málið fari í þjóðaratkvæðagreiðslu, en núverandi samningsdrögum verður að öllum líkindum hafnað ef þau verða lög fyrir þjóðina. Ef Alþingi vill í raun vinna að lausn Icesave deilunnar á það tvo kosti.

1. Beita landsmenn hræðsluáróðri og blekkingum í þeirri von að þeir samþykki vondan samning í þjóðaratkvæðagreiðslu, eða
2. Setja fyrirvara við samninginn sem gerir áhættuna viðráðanlega og líklegt væri að landsmenn samþykki í þjóðaratkvæðagreiðslu.

 

Verði leið 2. farin munu Bretar og Hollendingar hafa samþykktan samning í höndunum - góðan valkost við dómstólaleiðina. Það er auðvitað ekki víst að þeir myndu fallast á útkomuna, en það er alveg eins líklegt. Þeir gætu líka prúttað eða farið hina margumræddu dómstólaleið sem er þó ólíklegast.

 

Ef þeir velja dómstólaleiðina er það samt ekki endanleg niðurstaða. Dómsmál tæki langan tíma og mörg tækifæri gæfust til að taka upp viðræður á ný.

 

Ef við töpum málinu, sem er ólíklegt, er heldur ekki víst að við töpum því illa. Minnstar líkur eru á slæmu tapi.

Athugasemdir

[Jón Valur Jensson, 10.2.2011 kl. 15:22]

Ég er ósammála þessari lokasetningu þinni, Frosti, þú hefur ekki forsendur til að gefa þér þetta. Þakka þér annars fyrir að vekja athygli á þessu stórundarlega, hneykslanlega viðtali við Lárus. Halda mætti, að hann hafi svikið þann málstað, sem hann sjálfur aðhylltist og kynnti vel með rökvísum Mbl.greinum sínum og Stefáns Más Stefánssonar prófessors og síðar einnig með liðsstyrk Sigurðar Líndal. Mér kemur raunar helzt í hug, að Lárus hafi verið grátt leikinn af Fréttablaðinu – það hafi leyft sér býsna frjálslega túlkun á orðum hans og rifið þar sumt úr samhengi, rétt eins og Fréttastofa Rúv gerði einmitt það sama, þegar sagt var frá áliti InDefence-hópsins og lögfræðiganna fjögurra og einnig Höskuldar Þórhallssonar alþm. á Icesave-III, sjá Fölsunarhneigð stjórnvalda og Fréttastofu Rúv – sbr. einnig hér: InDefence-hópurinn styður EKKI Icesave-III.

Kem með efnismeiri gagnrýni seinna.

[Sigurður Alfreð Herlufsen, 10.2.2011 kl. 15:24]

Þakka þér Frosti fyrir þessa greinargerð í umræðuna varðandi Icesave.

Ég hef lengi beðið eftir þessum vinkli inn í umræðuna, mjög gott að hún skuli koma á endanum.

Besti kosturinn, ef á annað borð verða leyfðar almennar kosningar um málið, að það yrði útbúið með tveim valkostum:

Óbreytt samningsdrög

Samningsdrög með fyrirvörum sem koma í veg fyrir ófyrirséð slys.

Takk fyrir.

[Magnús B Jóhannesson (IP-tala skráð) 10.2.2011 kl. 17:53]

Takk fyrir Frosti,

Mig langar að benda á að ef dómsstólaleiðin verður fyrir valinu og ef svo illa vill til að við teljum meiri líkur en minni á að tapa málinu þá er alltaf hægt að ljúka því með sátt áður en dómur fellur. Sú sátt getur þá haft það að markmiði að minnka tjónið o.s.frv.

Ég er hins vegar mjög efins um að sú verði raunin, þ.e. að við töpum málinu því málsstaður Breta og Hollendinga er afar lélegur enda bera þeir ekki síður ábyrgð í málinu en einkabankinn (og alls ekki íslenska þjóðin).

[Jón Valur Jensson, 10.2.2011 kl. 18:53]

Sammála Magnúsi, en ekki Sigurði, enda er fyrirkomulag þjóðaratkvæðagreiðslu, ef forsetinn synjar lögunum staðfestingar, einfaldlega að taka afstöðu með eða móti (ó)lögunum,

[Frosti Sigurjónsson, 10.2.2011 kl. 18:57]

Jón Valur, allt í lagi að vera ósammála. Ég held samt að það sé rétt að halda öllum valkostum til haga öðrum en að samþykkja þennan samning fyrirvaralaust eins og allt stefnir í núna.

Sigurður, það þarf góða þingmenn til að koma fram með fyrirvaraleið svo þjóðin geti spilað því trompi út. Spurning hvort þeir eru nógu margir á þingi.

Magnús, ég er algerlega sammála. Dómstólaleiðin tekur langan tíma og á þeirri vegferð munu gefast tækifæri til að ná samningum. Það hefur heldur ekki verið lögð nein alvöru vinna í að greina hvað dómstólaleiðin gæti kostað í raun. Kannski er sú leið miklu hagfelldari en menn óttast.

[Frosti Sigurjónsson, 10.2.2011 kl. 18:59]

Við verðum að hafa í huga að eftir að Lárus Blöndal og Lee Bucheit voru ráðnir í vinnu til Ríkisstjórnarinnar var þar með nánast óhugsandi að þeir myndu tala gegn hagsmunum hennar.

Þeirra fyrsta skylda er þar með að styðja málefni Ríkisstjórnarinnar eins og hún telur rétt og þeir geta því ekki um sinn úttalað sig sem "óháðir" álitsgjafar sem tala fyrir hagsmunum þjóðarinnar í heild.

[Skeggi Skaftason, 10.2.2011 kl. 20:43]

Frosti,

þetta síðasta komment þitt er óttalega klént. Var Lárus ekki sérlegur fulltrúi stjórnarandstöðunnar í samninganefndinni, en einmitt ekki "fulltrúi" ríkisstjórnarinnar?

Þeirra skylda var að reyna til þrautar að ná sem bestum samningum. Ef Lárus hefði sannfæringu fyrir því að betra væri að semja ekki hefði hann varla gefið kost á sér í þessa vinnu. Eða af hverju ætti hann að gera það? Af því hann vantaði vinnu?? En þú verður að spyrja hann um það.

[Frosti Sigurjónsson, 11.2.2011 kl. 00:16]

Skeggi, í upphafi held ég að allir hafi talið von til þess að ná sæmilegum samningi. Lárus gaf því kost á sér í verkið í góðri trú.

Því miður er útkoman algerlega óásættanleg fyrir Íslendinga. Þrátt fyrir að ýmislegt sé skárra, þá er áhættan öll okkar megin sem er óeðlilegt mið hliðsjón af því að fullur vafi er á lögmæti kröfunnar.

En Lárus hefur mikla trú á sjálfum sér og Bucheit og því er eðlilegt að hann trúi því að ekki verði lengra komist með viðsemjendur. Hann ver því samninginn sem besta mögulega samning.

Þeir sem sömdu um Icesave II voru líka sannfærðir um að alls ekki væri hægt að ná betri samningi. Það reyndist rangt.

[Gunnlaugur Einarsson (IP-tala skráð) 11.2.2011 kl. 03:03]

Þó svo að við kysum að meta lagalega stöðu á versta veg og teldum líklegt að dómsmál myndi tapast, vildi ég heldur greiða fimm skrilljón ærgildi að kröfu dómstóla, heldur en eina skrilljón ærgilda að kröfu handrukkara ofbeldisseggja. (Þess utan má svo deila um hvort betra er að vera nokkurn veginn gjaldþrota, eða örugglega, sem virðist munurinn á bestu "samninga"niðurstöðu og verstu dómsniðurstöðu)

Þessar "samninga"viðræður hafa frá upphafi verið lögleysa og vitleysa. 

Æran er meira virði heldur en þessi ærgildi!

Það er gott og blessað, Frosti, að benda á veikleikana í málflutningi þeirra sem vilja gangast undir þessa kúgun - en mín skoðun er sú, að við sem stöndum gegn kúgun, gerðum vel í að halda fókus á aðalatriðunum. Óréttlætið svíður og það er það sem þarf að halda að borgurum þessa lands - því aftur mun þurfa að virkja fjöldann til að skrásetja andstöðu við málið... pólitískar skoðanir stjórnenda fjölmiðlanna blasa við og forsetinn hefur því miður gefið vísbendingu um að, að óbreyttu, verði ekki hægt að treysta á hann.

Vona innilega að gott fólk finni kraft til að safna, enn á ný, undirskriftum. Það er okkar eina von. Reyndar er ekki auðvelt að komast að til að kynna þetta í fjölmiðlum sem eru flestir á bandi ofbeldisseggja. En við þurfum sambærilegan fjölda og náðist fyrir rúmu ári síðan - og þá hefur forsetinn ekkert val, vegna röksemda fyrir fyrri synjun á staðfestingu.