Samstaða, ágreiningur og lokaorðið

Samstaða um sumt

Nú er áherslur all margra frambjóðenda orðnar aðgengilegar á netinu. Af lestri þeirra að dæma virðist  stefna í breiða samstöðu um verulegar úrbætur á stjórnskipan landsins. Margir frambjóðendur vilja skerpa þrígreiningu valdsins, skýra hlutverk forseta, auka áhrif kjósenda í kosningum, draga úr valdi flokka, styrkja þingið sem löggjafa, velja ráðherra á faglegum grunni, auka gagnsæi og eftirlit með stjórnvöldum, tryggja að farið verði eftir stjórnarskránni og fleiri atriði sem varða bætta stjórnarhætti. Hvað varðar ákvæði um mannréttindi virðast margir frambjóðendur hafa keimlíkar áherslur. Það er því ástæða til bjartsýni um að stjórnlagaþingið geti náð góðri niðurstöðu hvað varðar mannréttindi og bætt stjórnskipulag.

 

Ágreiningur um annað

Um sum atriði virðast skoðanir frambjóðenda vera skiptari. Menn eru ekki á einu máli um hvort fella eigi niður ákvæði um þjóðkirkju, hvort landið skuli vera eitt kjördæmi, hvort setja eigi skorður við framsali fullveldis og fleira. Þótt flestir séu fúsir til að  taka rökum og miðla málum þá gæti samt farið svo að stjórnlagaþing nái ekki samstöðu um sum þessara atriða.

 

Þjóðin hafi lokaorðið

En þá er spurning hvað skal gera? Ein leið væri sú að stjórnlagaþing geri ekki breytingar frá núverandi fyrirkomulagi nema um þær ríki góð samstaða. Önnur leið væri að leggja ágreiningsefnin undir þjóðaratkvæði um leið og stjórnarskrána sjálfa. Sem dæmi þá gætu kjósendur hakað við hvort þeir vilja hafa ákvæði um þjóðkirku í stjórnarskrá. Eflaust væri þetta örlítil flóknara í framkvæmd en kosturinn væri sá að það væri þá þjóðin sjálf sem réði úrslitum.

Athugasemdir

[Vendetta, 3.11.2010 kl. 15:10]

Varðandi fyrri færslu þína: 

Ég náði ekki að skrifa athugasemd varðandi færslu þína um Sviss, en ég vildi benda á að fyrirkomulagið í lýðveldinu San Marino er nánast það sama eða mjög svipað og í Sviss og hefur verið þannig öldum saman (skipulagðar þjóðaratkvæðagreiðslur um mál að beiðni ákveðins hluta íbúa). Þar fara saman ævafornar hefðir og beint lýðræði. Varðandi þjóðhöfðingja (sem í Sviss er formaður sambandsráðsins hverju sinni), þá eru tveir þjóðhöfðingjar/forsetar (Capitani Reggenti) í San Marino samtímis auk kjörinna ráða, þar eð stofnandi þessa lýðveldis á 13. öld gat ekki hugsað sér að forsetavald yrði í höndum eins manns.

Ef beint lýðræði er mögulegt í Sviss og San Marino, þá er það líka hægt hér. Vandamálið er að íslenzkir stjórnmálamenn vita ekki hvað raunverulegt lýðræði er og eru hræddir við það. Þeir skilja ekki, að ríkisstjórnin og embættismenn þurfa ekki að ráða öllu, það er nóg að þeir framkvæmi það sem þjóðin óskar að sé gert. Í því felast raunverulegir stjórnunarhæfileikar í pólítík. Þessum hugsunarhætti sem er ríkjandi, að ef þeir geri ekki allt á eigin spýtur, þá séu þeir að sýna vanmátt, verður að útrýma og koma á fót viturlegum stjórnarháttum, þar sem þjóðin fær eitthvað að segja. Fyrst þá kemst á alvöru lýðræði.

[Frosti Sigurjónsson, 4.11.2010 kl. 02:08]

Takk fyrir fróðlega athugasemd Vendetta, þetta vakti forvitni mína og ýmislegt upp kom úr dúrnum með hjálp Wikipediu http://en.wikipedia.org/wiki/San_Marino

Forsetarnir tveir eru úr sitt hvorum flokknum og eru kjörnir af þinginu til 6 mánaða í senn. Að því loknu geta þegnarnir sent inn kvartanir, sem gætu leitt til lögsóknar ef tilefnið krefst þess.

San Marino búar eiga elstu stjórnarskrá í heimi, frá 1600.